“Một con sông chảy qua thời gian
chảy qua lịch sử
chảy qua triệu triệu cuộc đời
chảy qua mỗi trái tim người
khi êm đềm khi hung dữ
một con sông rì rầm sóng vỗ
trong muôn vàn trang thơ
làm nên xóm thôn, hoa trái, những ngôi nhà
tạo sắc áo, màu cây và tiếng Việt”.
Đó là những áng thơ thể hiện cảm hứng tự hào dân tộc sâu sắc của nhà thơ Lưu Quang Vũ về dòng sông Hồng, dòng sông mẹ hùng vĩ luôn chở che, nuôi lớn những người con đất Việt.
Sông Hồng chảy qua Hưng Yên với chiều dài khoảng 57 km, không chỉ là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt, giao thông đường thủy mà còn cung cấp nguồn lợi thủy sản dồi dào như tôm, cua, cá… Trong số hàng trăm món ăn từ những loài thủy sản thì Hưng Yên nổi tiếng với những món được chế biến từ cá mòi, cá ngạnh, tôm và cá lành canh.
Cá mòi. Cá mòi là loài cá di cư từ biển về các dòng sông khi đến mùa đẻ trứng. Mùa xuân, đặc biệt qua rằm tháng Giêng là lúc cá về rộ và ngon nhất. Cá có vẩy li ti màu trắng bạc, mình cá bè, nhiều xương răm nhỏ nhưng rất nhiều thịt. Thịt cá mòi ăn bùi và thơm, trứng cá lại càng ngon hơn vì ăn có vị thơm ngậy khó cưỡng. Để thưởng thức trọn vẹn độ thơm ngon và bổ dưỡng từ cá mòi, có thể chế biến theo nhiều cách như rán, nướng, băm chả. Nghe thì đơn giản vậy thôi nhưng để có bữa cá mòi thơm ngon thì người Hưng Yên đã phải chế biến rất công phu. Dù là nướng, rán hay làm chả thì đều phải sơ chế cho sạch sẽ, ướp cùng gia vị, tỏi, gừng, xả, nghệ … cho ngấm. Làm chả cá nên xay kèm với thịt cho miếng chả được xốp và béo ngậy, cùng với những loại rau thơm như hành, thì là, lá lốt. Cá phải ăn lúc nóng để ngon hơn và giữ được hương vị, chấm với bát nước mắm chanh ớt hay tương Bần, thêm chút tỏi, gừng băm nhỏ sẽ càng làm tăng thêm vị thơm ngon của cá.
Tôm. Tôm là loài thủy sản cực ngon và giàu dưỡng chất, cung cấp nhiều protein, canxi, sắt. Những món ăn được chế biến từ tôm vô cùng ngon miệng: tôm hấp, tôm chiên, tôm rang lá chanh… đặc biệt món tôm cuốn được người dân Hưng Yên rất ưa thích. Vào những dịp gia đình sum họp hay đầu xuân năm mới, mâm cơm gia đình luôn có đĩa tôm cuốn với màu sắc hấp dẫn. Những con tôm sông căng tràn bầu trứng, cho chút đường và mắm rang lên thật rậy mùi. Màu đỏ của tôm cùng với màu xanh của rau mùi, xà lách, hành cuốn, rau răm,… màu của giò lụa thái nhỏ, trứng tráng và đậu phụ rán màu vàng, những sợi bún màu trắng tinh khiết… tạo nên một bức tranh đầy màu sắc. Khi thưởng thức lại không có chút vị ngán hay ngấy, ăn không biết chán mà chỉ thấy no. Món tôm cuốn được coi là món ăn bình dị, dân dã nhưng đầy đủ chất, đậm đà cả hương và vị. Nước chấm cho món này có vị chua, cay, ngọt được pha chế từ nước mắm cùng với đường, ớt, chanh, tỏi. Mỗi khi nhà có khách đâu cần sơn hào hải vị, trong mâm cơm mà có món tôm cuốn thì cũng tốn rượu phải biết.
Cá ngạnh, là loài cá thuộc họ cá lăng, có thân hình gần giống cá trê. Cá rất nhiều thịt, ít xương, thịt mềm và ngọt. Để có món cá ngạnh ngon nhất thì chỉ có thế là om chuối mẻ. Nguyên liệu cần chuẩn bị gồm có chuối xanh bỏ vỏ, thịt ba chỉ, nghệ, cà chua, mẻ, thì là, tía tô và một số gia vị như: nước mắm, bột canh, hạt nêm, tiêu ớt… Cá ngạnh sau khi được sơ chế sạch sẽ, cắt khúc rồi cho vào chảo rán để cá có màu vàng và thơm ngon hơn. Thịt ba chỉ xào qua, sau đó cho cùng với chuối và cá, ướp với mẻ và gia vị cho ngấm, cho nước sôi săm sắp, đun nhỏ lửa cho đến khi tất cả đều chín mềm là được. Thưởng thức lúc cá còn nóng hổi, mùi vị của cá, chuối, mẻ quyện với mùi của thì là và tía tô thật quyến rũ. Ngoài om chuối mẻ thì cá ngạnh cũng rất ngon khi đem om dưa hay nấu canh chua.
Cá lành canh, đó là loài cá có thân hình nhỏ bé, màu trắng nhạt, dẹt hai bên, thân dài khoảng 20mm, nặng 20g, thịt trắng và thơm ngon. Vào tháng 3, tháng 4 là lúc cá có nhiều trứng. Cá lành canh thuộc loài cá dân dã nhưng lại rất ngon. Có thể chế biến được rất nhiều món như: canh cá lành canh, chả cá lành canh, cá lành canh nấu chuối, cá lành canh rán hay nấu dưa… Cá lành canh được người dân Hưng Yên rất ưa thích bởi giá cả thì không đắt mà lại dễ ăn và đưa cơm. Cá lành canh thường được lựa chọn làm món chả cá bởi cá nhỏ và mềm. Cá được xay kèm với thịt và các loại rau thơm. Sau đó thưởng thức bằng cách rán, sốt cà chua hay nấu với rau cần cũng rất ngon.
Có dịp về Phố Hiến( Hưng Yên), chợ Chiều là nơi mà du khách có thể lang thang tìm mua những loại đặc sản. Mùa nhãn có nhãn, mùa cam có cam, mùa sen có sen… và mùa tôm cá đầy ắp mỗi khi chiều về. Những xảo tôm với những con tôm trứng nhảy tanh tách, chỉ nhìn thôi cũng đã thấy ngon. Những chậu cá ngạnh tươi nguyên mà du khách tha hồ lựa chọn. Những mẻ cá mòi, cá lành canh màu trắng bạc nhìn thấy là phải chạy vào mua ngay kẻo hết. Để thưởng thức trọn vẹn hương vị cùng độ tươi ngon của những món này thì sau khi mua về nên chế biến ngay, và thường là rất cầu kì và tốn nhiều thời gian. Tự tay làm những món này và gửi trọn tâm tình của mình vào đó thì càng ngon hơn nữa. Lưu lại Phố Hiến chừng một đến hai ngày là một trải nghiệm cực kỳ thú vị cho những người ưa thích du lịch.
Du lịch Hưng Yên
