Chùa Keo tên chữ là Thần Quang Tự, được xây dựng từ thời Lý, đến năm 1630 được trùng tu lại. Chùa Keo có kiến trúc độc đáo “nội nhị công, ngoại nhất quốc”, “tiền Phật, hậu Thánh”, trong đó chùa là nơi thờ Phật và đền thánh thờ Đức Dương Không Lộ - vị đại sư thời Lý có công dựng chùa. Trải qua gần 400 năm tồn tại, qua nhiều lần tu bổ tôn tạo, chùa Keo vẫn giữ nguyên bản sắc kiến trúc độc đáo có từ thời Lê Trung Hưng thế kỷ XVII. Toàn cảnh chùa Keo được xây dựng thời đó gồm 21 công trình, với 157 gian trên khu đất rộng 58.000 m2. Hiện nay toàn bộ kiến trúc chùa Keo còn 17 công trình với 128 gian phân bố trên 2.022 m2, gồm các công trình kiến trúc chính như: tam quan, chùa Phật, điện thánh, gác chuông, hành lang và khu tăng xá, vườn tháp... Với kiến trúc độc đáo, chùa Keo là một trong những ngôi chùa cổ đẹp nhất Việt Nam và được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt về kiến trúc nghệ thuật theo Quyết định số 1419/QĐ-TTg ngày 27/09/2012 của Thủ tướng Chính phủ. Năm 2017, lễ hội chùa Keo được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hàng năm, đã thành “xuân thu nhị kỳ” chùa Keo mở hội 2 lần: hội xuân vào ngày mồng 4 tết Nguyên Đán và hội chính mùa thu thường tổ chức từ ngày 13 đến ngày 15/9 âm lịch. Đây được coi là hội lớn nhất, nổi tiếng cả vùng, thu hút hàng vạn du khách từ khắp nơi đổ về, như câu ca dao:
“Dù cho cha đánh mẹ treo
Em cũng không bỏ hội Keo hôm rằm”
Lễ hội mùa thu gắn liền với sự tích của Đức Thánh Dương Không Lộ (13/9 là 100 ngày mất và 14/9 ngày sinh của ngài). Lễ hội là dịp để nhân dân tôn vinh và tưởng nhớ công ơn của Ngài, có giá trị về lịch sử văn hóa, khoa học và thẩm mỹ. Đặc biệt, phản ánh nền văn minh lúa nước được tái hiện qua các hoạt động đặc sắc trong lễ hội như: chèo thuyền hát hội, bơi trải, bắt vịt, kéo lửa thổi cơm, múa ếch vồ... giúp tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên trong làng xã, gia đình và là nơi gửi gắm ước vọng về một cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Lễ khai mạc lễ hội sẽ diễn ra từ 8 giờ 30 phút ngày 30/10/2025 (tức ngày 10/9 năm Ất Tỵ). Trong các ngày diễn ra lễ hội, các nghi lễ truyền thống trong phần Lễ được tổ chức đan xen với nhiều hoạt động đặc sắc phần Hội. Các nghi lễ truyền thống, gồm: Lễ khai chỉ; Lễ rước Đức Thánh; Múa rối chầu Thánh, múa ếch vồ, chèo trải cạn chầu Thánh; Đêm Hội hoa đăng; thực hành nghi lễ tín ngưỡng thờ Mẫu, hoạt động tế lễ của các đoàn tế, nhân dân và tín đồ Phật tử. Các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao, trò chơi dân gian, gồm: Du thuyền hát hội, giao lưu các câu lạc bộ chèo, têm trầu cánh phượng, tổ chức trưng bày nhiếp ảnh mỹ thuật chùa Keo, cờ tướng,...
Lễ hội chùa Keo là một trong những lễ hội truyền thống tiêu biểu của vùng đất Hưng Yên, là dịp để du khách gần xa cùng tìm về cội nguồn văn hóa dân tộc, tưởng nhớ công ơn Đức Thánh Không Lộ thiền sư, các bậc tiền nhân và hòa mình trong không khí linh thiêng, náo nức của ngày hội quê hương. Với nhiều nghi lễ trang trọng cùng các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và trò chơi dân gian đặc sắc, lễ hội chùa Keo mùa thu năm 2025 hứa hẹn sẽ mang đến cho du khách những trải nghiệm văn hóa sâu sắc, đậm đà bản sắc vùng đồng bằng sông Hồng.
Ban Tổ chức lễ hội chùa Keo mùa thu năm 2025 trân trọng kính mời quý du khách thập phương, quý phật tử và nhân dân về dự hội, cùng chung vui, chiêm bái thưởng ngoạn cảnh sắc cổ tự và cảm nhận vẻ đẹp văn hóa - tâm linh của vùng đất Hưng Yên giàu truyền thống./.
TTXTDLHY
