Chùa Hương Lãng ( Viên Giác tự hay chùa Lạng), dân gian vẫn quen gọi là chùa ông Sấm, toạ lạc tại thôn Chùa, xã Minh Hải, huyện Văn Lâm, tỉnh Hưng Yên.

Chùa ngoài thờ Phật, còn là nơi tôn thờ Linh nhân Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan - một bậc nữ trung hào kiệt, vợ vua Lý Thánh Tông. Ỷ Lan nổi tiếng là người phụ nữ xinh đẹp, giỏi việc nước đảm việc nhà, được đông đảo quần thần và nhân dân hết mực ngưỡng mộ, yêu mến.

Ảnh: Sưu tầm

Ngôi chùa do Hoàng Thái Hậu Ỷ Lan cho hưng công xây dựng từ thời Lý (năm 1115) có quy mô lớn. Do biến thiên của lịch sử và thời gian, ngôi chùa đã nhiều lần được tu sửa lại. Hiện nay, di tích có kiến trúc kiểu chữ Tam gồm: 7 gian Đại bái, bộ vì được tạo tác theo kiểu chồng rường đấu kê. Tiền đường 7 gian, các bộ vì được làm bằng gỗ lim theo kiểu con chồng đấu sen với bốn hàng chân cột. Tất cả các cột đều được kê trên chân tảng bằng đá trang trí hoa văn hình cánh sen, phong cách thời Lý. Thượng điện 3 gian, kiến trúc kiểu chồng diêm 2 tầng 8 mái.

Ngôi chùa có 2 di vật đã được công nhận là Bảo vật quốc gia: Bệ tượng sư tử đá và hệ thống thành bậc đá. Có thể nói, 2 di vật này là công trình nghệ thuật thể hiện trí tuệ tuyệt vời của người nghệ nhân điêu khắc đá thời Lý.

Bảo vật quốc gia:  Bệ tượng sư tử đá chùa Hương Lãng 

Theo các nhà nghiên cứu di sản văn hoá, Bệ tượng sư tử đá được tạo tác khá sớm vào cuối thế kỷ XI, đầu thế kỷ XII bằng đá sa thạch, chạm khắc tỉ mỉ, tinh xảo. Cho đến nay, đây là một tác phẩm điêu khắc bộ tượng sư tử đá có kích thước lớn nhất của Việt Nam thời Lý. Toàn bộ bệ tượng sư tử dài 280cm, rộng 350m, cao 175cm, gồm có ba tầng: tầng đế, tầng thân và tầng mặt.

Bảo vật quốc gia: Hệ thống thành bậc đá chùa Hương Lãng

Hệ thống thành bậc đá chùa Hương Lãng bao gồm 6 bộ thành bậc chạm khắc hình sấu đá quay đầu ra phía trước, được bố trí tại lối lên xuống cửa chùa, tạo tác liền khối bằng loại đá sa thạch, hình thang vuông, chạm khắc tinh xảo. Đây là hiện vật gốc độc bản, có hình thức thể hiện độc đáo, có giá trị lịch sử, văn hoá, nghệ thuật tiêu biểu và đặc sắc. Hiện nay, chùa Hương Lãng là ngôi chùa duy nhất trên cả nước có số lượng các thành bậc đá thời Lý còn tương đối nguyên vẹn, đầy đủ nhất và nhiều nhất mà chưa có di tích nào có thể so sánh được.

Bên cạnh đó, còn nhiều tảng đá chân cột chạm khắc cánh hoa sen và hoa cúc rất tỉ mỉ và tinh vi. Đây là những tác phẩm vô giá của thời Lý còn được lưu giữ.

Với những giá trị về văn hoá – lịch sử, nghệ thuật kiến trúc, chùa đã được xếp hạng là di tích “ Kiến trúc nghệ thuật” cấp Quốc gia năm 1974. Nơi đây là một điểm tham quan, nghiên cứu hấp dẫn đối với du khách.

                                                                                                                                                              TTXTDL