Làng Kênh thuộc xã Thần Khê, từ lâu đã nổi danh với nghề làm đậu phụ truyền thống, một nghề đã ăn sâu vào đời sống, gắn bó với bao thế hệ người dân nơi đây như một phần máu thịt của làng quê thuần Việt.

Người dân nơi đây không coi việc làm đậu đơn thuần là kế sinh nhai, mà là một nghề truyền thống cha truyền con nối, gìn giữ lấy hương vị quê nhà. Quy trình làm đậu phụ làng Kênh gồm nhiều công đoạn: Chọn và ngâm đậu tương; xay và lọc lấy nước; nấu sữa đậu; ép đông, tạo hình; ép nguội và cắt miếng.

Chọn nguyên liệu là bước đầu tiên và cũng là quan trọng nhất. Chọn đậu tương ta hạt nhỏ, chắc mẩy, vàng óng, đem ngâm nước sạch từ 6 - 8 tiếng cho mềm đều, giúp giữ nguyên hương vị bùi béo đặc trưng của đậu làng Kênh.

Tiếp đó, đậu được xay nhuyễn bằng cối đá (hoặc máy công nghiệp) rồi dùng khăn vải lọc kỹ, bỏ bã, chỉ giữ lại phần sữa đậu trắng sánh. Sữa đậu được đun trên bếp lửa, khuấy liên tục để không bén đáy. Đây là công đoạn cần sự tỉ mỉ và kinh nghiệm, vì chỉ cần lửa quá to hay khuấy không đều là đậu sẽ khê, mất hương vị.

Sau khi đun chín, sữa đậu sẽ được pha nước chua để tạo kết tủa. Đậu kết lại thành từng mảng, người thợ nhẹ tay múc vào khuôn có lót vải, ép nhẹ để tách bớt nước. Đậu sau khi ép xong sẽ để nguội tự nhiên, sau đó mới cắt miếng. Miếng đậu làng Kênh có màu trắng ngà, mềm mịn, không bở mà dẻo dai.

Để làm ra được miếng đậu phụ thơm ngon đúng chuẩn làng Kênh, người làm nghề không chỉ cần đậu tương loại ngon nhất, mà còn phải canh lửa khéo, ép khuôn chuẩn, và quan trọng nhất là tấm lòng - lòng yêu nghề, yêu cái tinh túy của ẩm thực quê hương. Có thực khách từng nói: “Chỉ khi nào nếm miếng đậu làng Kênh nóng hổi, ăn kèm mắm tỏi ớt, mới thấy hết vị nồng hậu của đất và người nơi đây.” Đậu phụ làng Kênh mang hương vị thanh đạm rất riêng: thơm ngậy, mềm mịn mà vẫn giữ được độ chắc, không nát khi rán, không vỡ khi kho. Cái chất đậu ngấm vị, ngấm tình, như thể chắt lọc từ mạch nước ngầm của làng, từ giọt mồ hôi cần mẫn của người làm nghề.

Ngày nay đậu phụ làng Kênh vẫn là lựa chọn của các gia đình, nhà hàng, thậm chí đi xa hơn ra các tỉnh lân cận. Nhiều người con xa quê, mỗi lần về lại làng Kênh vẫn không quên mua vài bìa đậu phụ về làm quà, như mang theo hương quê trong vị đậu thanh đạm.

                                                                                                     Bài: XTDLHY. Ảnh: Sưu tầm